Έκθεση φωτογραφίας, παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια
Συνέθεσαν ένα πανηγύρι αντάξιο της ιστορίας του χωριού
Τα πανηγύρια είναι αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής ζωής του τόπου μας. Αποτελούσαν ένα σημαντικό στοιχείο γιορτής, χαράς και διασκέδασης στην παραδοσιακή μας κοινωνία. Τα πανηγύρια όπως όλα δείχνουν επιστρέφουν στη ζωή των κατοίκων των χωριών για να επιτελέσουν και πάλι τον σκοπό που για χρόνια επιτελούσαν. Τη συνάντηση και τη διασκέδαση των ανθρώπων που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έζησαν σε έναν τόπο που όμως για διάφορους λόγους δεν έχουν την ευκαιρία να ανταμώσουν συχνά. Για αυτό και τα τελευταία χρόνια τα πανηγύρια στα περισσότερα μέρη αποτελούν σημείο αναφοράς για το αντάμωμα των κατοίκων της περιοχής.
Ένα τέτοιο πανηγύρι με σαφείς αναφορές στη λαϊκή παράδοση έγινε την Πέμπτη το βράδυ στη Σάλπη με αφορμή την εορτή του Αγίου Φανουρίου. Σαλπιώτες από πολλά μέρη της χώρας βρέθηκαν εκεί για να τιμήσουν τον Άγιο αλλά και να συνευρεθούν με τους χωριανούς να διασκεδάσουν, να χορέψουν και να ξαναθυμηθούν τα παλιά.
Τα παλιά, που αποτυπώνονταν και σε έκθεση φωτογραφίας που φιλοξενήθηκε στη Λέσχη και παραχωρήθηκε από τον Δήμο Ιάσμου στον Σύλλογο της Σάλπης και που περιλάμβανε φωτογραφίες από τις αρχές του αιώνα, αλλά και μέσα από τους χορούς και από τα τραγούδια που απέδωσε το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με τον πανηγυρικό εσπερινό στο ναό του Αγίου Φανουρίου και με τη λιτάνευση της εικόνας και στη συνέχεια ακολούθησε λαϊκό γλέντι στην πλατεία του χωριού υπό την παρουσία του αναπληρωτή νομάρχη Κώστα Κατσιμίγα, του δημάρχου Ιάσμου Κυριάκου Αμούτζα, δημοτικών συμβούλων και πλήθους κόσμου.
Πλην των Σαλπιωτών παρόντες ήταν ο Σύλλογος «Ακρίτες» Αμβροσίας, ο Σύλλογος Γλυκονερίου, ο Σύλλογος Νέας Καλλίστης, ο Σύλλογος Γυναικών Αιγείρου, ο Σύλλογος Μεσσούνης, ο Σύλλογος Εβριτών Νομού Ροδόπης, ο Σύλλογος του Πόρτο Λάγος και ο Μορφωτικός Σύλλογος «Θράκη» από την Ξάνθη.
Να μας έχει ο Θεός καλά πάντα να ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε με χορούς κυκλωτικούς…
Η πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Μαριάνθη Σουργουτσίδου καλωσόρισε όλους τους παρευρισκόμενους και τους ευχαρίστησε για την παρουσία τους. Ευχαρίστησε τον Δήμο Ιάσμου για τη στήριξη και συμπαράσταση και ιδιαίτερα την δημοτική σύμβουλό Όλγα Κατραντζή για την ενεργή συμμετοχή της στα δρώμενα του συλλόγου, όπως και όλους που συνέβαλαν με κάθε μέσο και τρόπο για την αποψινή εκδήλωση. Τέλος ευχαρίστησε τους Σαλπιώτες που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Συλλόγου.
Στον χαιρετισμό του ο Κώστας Κατσιμίγας αναφέρθηκε στα νέα αυτοδιοικητικά πλαίσια που δημιουργεί το νομοσχέδιο «Καλλικράτης» με την κατάργηση της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης τονίζοντας ότι «σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεταρρύθμιση που αποτελεί και πρόκληση για την χώρα μας για να ξεπεράσει τα προβλήματα που περνά την τελευταία περίοδο», ενώ κάλεσε όλους τους πολίτες να είναι παρόντες στην προσπάθεια που γίνεται.
Αναφερόμενος στη δουλειά του Συλλόγου της Σάλπης τη χαρακτήρισε σημαντική. «Η Σάλπη είναι ένα ιστορικό χωριό» τόνισε και αναφέρθηκε σε μια προσωπική του σχέση με τον οικισμό όταν ως νεαρός αρχιτέκτονας τη δεκαετία του 80 ασχολήθηκε με συναδέλφους του με την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου «και τη βρήκαμε να είναι πανομοιότυπη με τον Άγιο Αθανάσιο της Πετροπηγής Καβάλας, διαπιστώνοντας μια πολύ σημαντική μετακίνηση πληθυσμού γύρω στο 1870 από την Πετροπηγή στην περιοχή της Σάλπης. Προσπαθήσαμε να τη σώσουμε αυτή την εκκλησία αλλά δυστυχώς δεν τα καταφέραμε», τόνισε ο κ. Κατσιμίγας καταγγέλλοντας ότι κάποιοι την άφησαν να καταρρεύσει για να κάνουν μια καινούργια «η οποία είναι πολύ όμορφη εκκλησία αλλά εκείνη η οποία ήταν μια ταπεινή εκκλησία σηματοδοτούσε την ύπαρξη ελληνισμού εδώ και πολλά χρόνια και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία». Τέλος ο κ. Κατσιμίγας μίλησε με τα καλύτερα λόγια το έργο του Συλλόγου της Σάλπης «που αναδεικνύει τον λαϊκό πολιτισμό και ο πολιτισμός είναι το μεγαλύτερο όπλο και η μεγαλύτερη δύναμη που έχουμε ως χώρα».
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ιάσμου κ. Αμούτζας, που τιμήθηκε από τον Σύλλογο για τη στήριξη και συμπαράσταση που παρείχε με μια εικόνα του Αγίου Φανουρίου, αναφέρθηκε στα έργα πού έγιναν στον οικισμό επί της θητείας του, όπως τα έργα στην κεντρική πλατεία, στη Λέσχη, στην παιδική χαρά αλλά και στα έργα υποδομών. Συνεχάρη τα μέλη του Συλλόγου το Δ.Σ. του Συλλόγου παλιά και νέα και υποσχέθηκε ότι θα είναι συμπαραστάτης του έργου τους.
Στη συνέχεια ο σύλλογος τίμησε τον χοροδιδάσκαλο, «τον δικό μας Βαγγέλη Δωρόπουλο», όπως είπε η πρόεδρος Μαριάνθη Σουργουτσίδου, «που αφιλοκερδώς εδώ και ένα χρόνο περίπου μας μαθαίνει χορό». Ο κ. Δωρόπουλος ευχαρίστησε σημειώνοντας ότι «δεν πιστεύω ότι πρέπει να έχω μια τέτοιας μεταχείρισης, το χωριουδάκι μας όλοι το αγαπάμε και ανταποκριθήκαμε στο κάλεσμα και αυτό να είναι να αρχή ώστε οι απανταχού Σαλπιώτες να ανταμώνουμε και να γλεντάμε με χορούς κυκλωτικούς».
Σύμφωνα με την παράδοση το γλέντι ξεκίνησε με ένα επιτραπέζιο τραγούδι και συγκεκριμένα με το «Φίλοι μ’ καλώς ορίσατε» και ακολούθησε παρουσίαση χορών από το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου που έχει ζωή μόλις οκτώ μηνών. «Η προσπάθεια που θα δείτε είναι συμβολική και δίνει ένα στίγμα της εντοπιότητας του χωριού μας γιατί θα ακουστούν Σαλπιώτικα παλιά τραγούδια». Επίσης το χορευτικό τμήμα χόρεψε θρακιώτικα της ευρύτερης περιοχής της Θράκης και σαρακατσάνικα.
Να σημειώσουμε ότι για την έκθεση φωτογραφίας συνέβαλε τα μέγιστα ο Σαλπιώτης Σώτος Μπροτρόντσος.
Το ιδιαίτερο των χορών και των τραγουδιών της Σάλπης
«Έρχεσαι και γλεντίζουμε,
φεύγεις κακοκαρδίζουμε
Είσαι γυαλένιος μαστραπάς,
κι όποιον να δεις τον αγαπάς
Σαν το μαρκούτσι του ναργιλέ
είναι το σώμα σου καλέ
Άμαν άμαν μην το λες μην το λες
θα πεθάνω και θα κλαις
Άμαν άμαν Χιώτισσα
με φίλησες και αρρώστησα…»
Τα παραπάνω δίστιχα χορεύονταν με το παλιό συρτό
Τα παραπάνω είναι μερικά από τα δίστιχα που τραγουδήθηκαν από το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου κατά την διάρκεια της παρουσίασης των χορών. Μεταφέροντας το ιδιαίτερο της χορευτικής και τραγουδιστικής παράδοσης του οικισμού, ο χοροδιδάσκαλος Βαγγέλης Δωρόπουλος αναφέρει ότι «η Σάλπη είναι ένα από τα εντόπια χωριά του νομού μας και αυτό σημαίνει ότι ναι μεν ανήκει στην ευρύτερη Θρακική οικογένεια αλλά ακριβώς η εντοπιότητα δίνει ένα διαφορετικό χαρακτήρα όμοιο ή σχεδόν όμοιο με τα τραγούδια του Ιάσμου ή του Κοσμίου. Υπάρχει μια συγγένεια και μια αλληλεπίδραση, ας μην ξεχνάμε ότι πριν την έλευση των προσφύγων ήταν τα μόνα ελληνοχώρια και η σχέση που είχε αναπτυχθεί μεταξύ τους ήταν εμπορική αλλά και συνοικεσίων, οικονομική. Μέσα σε αυτή τη μικρή ομάδα των χωριών εντάσσεται και η Σάλπη. Χθες δώσαμε δύο δείγματα αυτού που λέω, το χορευτικό τμήμα χόρεψε και τραγούδησε δύο τέτοιους χορούς που είναι χαρακτηριστικοί του χωριού μας, συγκεκριμένα ένας παλιός συρτός, ο γυαλένιος μαστραπάς, που χορεύεται με τη συνοδεία τραγουδιού διάφορων δίστιχων και ένα εξάσημο που στη Θράκη λόγω του ρυθμού του θεωρείται ζωναράδικο αλλά σε εμάς εδώ οι παλιοί το έλεγαν «κασαπιά», το οποίο και συνδέσαμε με το γνωστό τραγούδι, «ήταν πέντε έξ νταήδες» που είναι θρακιώτικο».
Εντοπίζοντας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ο κ. Δωρόπουλος επισημαίνει ότι «η Σάλπη είναι ένα ιδιαίτερο χωριό που έτυχε να έχει πρόωρα σημάδια αστικοποίησης, ακόμη από τον Μεσοπόλεμο. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη φορεσιά, καθώς και στην ύπαρξη μαγαζιών και ραφείων στο χωριό και ως κεφαλοχώρι ανέπτυξε πολιτισμό. Υπάρχουν πολύ ωραίες επιτραπέζιες μελωδίες, πολλά εξάσημα συρτά, κασαπιές εξάσημες είτε δίσημες, απουσιάζουν βέβαια οι ρυθμοί του Έβρου ή της Βόρειας Θράκης , μπαϊντούσκες ή μαντηλάτα, αλλά παρόλα αυτά υπάρχουν υπέροχες μελωδίες».
Οι χοροί χορεύονται από άντρες και γυναίκες. «Απλά έτυχε τη σκυτάλη αυτή την στιγμή να την έχει ο Σύλλογος Γυναικών αποκλειστικά και να μην ξεχνάμε ότι οι γυναίκες είναι αυτές που μεταδίδουν τα ήθη και τα έθιμα ουσιαστικά στις νέες γενιές. Συγκυριακά το χορευτικό τμήμα αποτελείται από γυναίκες και λέω συγκυριακά γιατί προσδοκούμε να το πλαισιώσουμε και με ανδρικό πληθυσμό», αναφέρει ο κ. Δωρόπουλος ευχόμενος με το στίχο του Σαββόπουλου «να μας έχει ο Θεός καλά πάντα να ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε με χορούς κυκλωτικούς…»
Εφημερίδα "Παρατηρητής της Θράκης"
Συντάκτης: Άννα Πατρωνίδου
